Miejski monitoring w Lubuskiem jest potrzebny, ale do poprawy. Są wyniki kontroli

Miejski monitoring wizyjny jest coraz powszechniej stosowanym przez miasta narzędziem dodatkowego zabezpieczenia przestrzeni publicznej. Czujne oko wielkiego brata najczęściej wychwytuje złe parkowanie, akty dewastacji, niszczenia mienia oraz spożywanie alkoholu w niedozwolonych miejscach. Kiedy tylko operator zauważy jakąś niepokojącą sytuację, od razu przekazuje sygnał policjantom lub strażnikom miejskim, którzy podejmują stosowne działania. Wszystko, co dzieje się na ekranach, jest nagrywane, więc przydaje się także w gromadzeniu i zabezpieczaniu materiału dowodowego.

Dzięki kamerom miejskiego monitoringu ilość przestępstw i aktów wandalizmu rzeczywiście spada. Nie ma więc wątpliwości, że realnie przyczynia się on do poprawy bezpieczeństwa w miastach. Jednak system nie zawsze działa prawidłowo. Jego funkcjonowanie w wybranych miastach województwa lubuskiego ocenie poddała Najwyższa Izba Kontroli.

W związku z licznymi sygnałami o nieprawidłowościach oraz błędach popełnianych przez władze gmin przy budowie i prowadzeniu miejskich systemów monitoringu wizyjnego, które w efekcie mogą skutkować tym, że kosztowne systemy będą nieefektywne, sprawdzono, w jaki sposób gminy zorganizowały oraz zapewniły funkcjonowanie miejskiego monitoringu wizyjnego, w tym zwłaszcza w kontekście przestrzegania wymogów ochrony danych osobowych - informuje Najwyższa Izba Kontroli.

Przeczytaj też: Jazda pod prąd i przechodzenie przez pasy na czerwonym świetle? Miejski monitoring w Gorzowie widzi wszystko!

Kontrola została przeprowadzona w trzech urzędach miast z województwa lubuskiego: Gubinie, Wschowie i Zielonej Górze. Wykazała ono sporo nieprawidłowości, które najczęściej dotyczyły zaniedbań w organizacji i działaniu systemów monitoringu, ich niepełnej skuteczności z powodu licznych i długotrwałych awarii kamer, a także braku udokumentowanych analiz dotyczących lokalizacji urządzeń. W Gubinie skala i zakres zaniedbań były tak duże, że skutkowały wydaniem oceny negatywnej.

Wykryte nieprawidłowości polegały w szczególności na braku lub znacznym opóźnieniu we wprowadzaniu procedur wewnętrznych określających szczegółowe zasady i warunki funkcjonowania monitoringu. Ponadto w żadnym ze skontrolowanych urzędów nie wprowadzono mechanizmów dotyczących oceny skuteczności monitoringu oraz nie przeprowadzono ewaluacji funkcjonowania monitoringu w celu poprawy jego skuteczności. Skontrolowane gminy nie w pełnym zakresie przestrzegały również procedur dotyczących ochrony danych - można przeczytać w pokontrolnym raporcie.

Kontrola wykazała również, że decyzje o wyborze lokalizacji poszczególnych kamer nie zostały poprzedzone analizami co do zasadności i konieczności ich usytuowania w danym miejscu.

Urzędy nie zwracały się do policji lub straży pożarnej o oficjalne stanowisko odnośnie wyboru miejsc do objęcia monitoringiem. W konsekwencji decyzje w tym zakresie miały charakter dość intuicyjny, co mogło nie sprzyjać optymalnemu wykorzystaniu posiadanych systemów w kontekście ustawowych celów monitoringu. Stwierdzono również przypadki obejmowania monitoringiem niedopuszczalnej przestrzeni prywatnej, czyli na przykład podwórek - pisze Izba.

Szczególnie krytycznie oceniono liczne i długotrwałe przypadki awarii kamer wchodzących w skład systemu monitoringu, co miało wpływ na jego skuteczność. Przykładowo w Gubinie obraz z czternastu spośród ponad sześćdziesięciu kamer wchodzących w skład systemu monitoringu nie był odbierany w centrum monitoringu wskutek uszkodzenia kamer. W przypadku dziewięciu kamer czas wyłączenia urządzeń z użytku trwał prawie trzy miesiące.

Jednak mimo tych zastrzeżeń Najwyższa Izba Kontroli przyznaje, że miejski monitoring spełnia swój cel i w istotny sposób przyczynia się do zapewnienia porządku publicznego, ochrony mienia i bezpieczeństwa mieszkańców. Świadczy o tym liczba i różnorodność zarejestrowanych zdarzeń, które wymagały reakcji służb. Tylko w Zielonej Górze w latach w latach 2018–2022 dzięki monitoringowi stwierdzono łącznie 2248 incydentów, z czego 1333 przekazano do właściwych służb.

Najczęstsze incydenty to:

• kolizje lub wypadki w ruchu drogowym - 22,6%
• spożywanie alkoholu w miejscach zabronionych - 17,6%
• kradzieże lub oszustwa - 15,4%
• dewastacja mienia - 11%
• zakłócanie ładu i porządku publicznego - 8,9%

Co ważne - na ogół prawidłowo przechowywane, zabezpieczone i udostępniane właściwym organom nagrania z monitoringu stanowiły ważny materiał dowodowy w prowadzonych przez nie postępowaniach.

Zobacz również:

• Takie wykroczenia i przestępstwa zarejestrował miejski monitoring w Zielonej Górze! Kamery nie śpią i widzą prawie wszystko