Ilu powstańców wielkopolskich mieszkało w Gorzowie i okolicach?

- Powstanie Wielkopolskie miało i ma ogromne znaczenie dla nas wszystkich. Dzięki powstańcom wielkopolskim i dzięki temu zwycięskiemu powstaniu, II Rzeczpospolita ukształtowała się w takich granicach, jakie one były - mówił w poniedziałek 27 grudnia wojewoda Władysław Dajczak. Przed południem rozpoczął on gorzowskie obchody Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. To ustanowione w tym roku święto państwowe, które przypada w rocznicę zrywu Wielkopolan, do którego doszło 27 grudnia 1918 r.

O 10.00 odbyły się uroczystości na cmentarzu przy ul. Żwirowej w Gorzowie, gdzie trzy lata temu w głównej alei nekropolii, na wysokości najstarszej kaplicy cmentarnej, odsłonięta została tablica pamiątkowa ku czci powstańców.
- 11 listopada regiony Polski stały się niepodległe, natomiast Wielkopolska została dalej okupowana przez Niemcy. Chcemy dzisiaj pamiętać o powstańcach. Także tych, którzy później swoje losy związali z Ziemią Lubuską - mówił wojewoda.

- W Gorzowie i okolicach zlokalizowaliśmy około 160 grobów powstańców - mówił Andrzej Nawojczyk, sekretarz Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Gorzowie. - Na cmentarzu przy ul. Żwirowej pochowanych jest 65 powstańców, natomiast na cmentarzu przy Warszawskiej - 25 osób. Było o dziesięciu więcej, ale część ciał ekshumowano tutaj na Żwirową, a dwa do Poznania - dodawał A. Nawojczyk. Przypominał on też historię powstańców: - Po 1945 roku mężczyźni w sile wieku przyjechali tutaj tworzyć swoją nową małą ojczyznę. Mieli bardzo duże doświadczenie, bo I wojnę światową przeżyli przeważnie w armii pruskiej, później było powstanie wielkopolskie, wojna polsko-bolszewicka, następnie praca zawodowa, a później od 1939 r. znowu wojna i konspiracja w czasie okupacji - mówił sekretarz Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Gorzowie. Tylko w ciągu ostatniego roku uratowało ono 15 grobów powstańców, których miejsca pochówku zostały przeznaczone do likwidacji.
- W tej chwili odnajdujemy tych zapomnianych. Tych, którzy nie mają rodzin i czyimi grobami nie ma kto się opiekować. Kilkanaście grobów zostało wpisanych do ewidencji IPN-u jako chronione groby. Myślę, że z czasem wszystkie będą wpisane do ewidencji - dodawał Nawojczyk.

Wieniec przed tablicą upamiętniającą powstańców złożyły także władze Gorzowa.
- To bardzo ważna historia także dla naszego miasta, bo wielu powstańców przyjechało do Gorzowa po II wojnie światowej. Jesteśmy więc zobowiązani, by pamiętać o tej historii i ją kultywować - mówiła wiceprezydent Iwona Olek.
Po uroczystościach na cmentarzu przy ul. Żwirowej podobna uroczystość odbyła się na cmentarzu przy ul. Warszawskiej (tam pomodlono się i zapalono znicze na grobach powstańców).

Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Warszawskiego obchodzony będzie także w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Wojewódzkiej w Gorzowie (róg Kosynierów Gdyńskich i Sikorskiego). O 17.00 rozpocznie się w niej wykład „Bohaterowie Niepodległości - ślady pamięci o Powstańcach Wielkopolskich w Gorzowie i okolicach”.

Czytaj również:
27 grudnia 1972 zakończono budowę Schodów Donikąd

WIDEO: Nowe święto państwowe upamiętni Powstanie Wielkopolskie. Prezydent A. Duda podpisał ustawę