Honorowi Obywatele Gorzowa: ks. Witold Andrzejewski i Ryszard Kaczorowski

Witold Andrzejewski
O tym, kim był ksiądz prałat Witold Andrzejewski, wie niemal każdy gorzowianin. Można zaryzykować stwierdzenie, że za życia był najbardziej rozpoznawalnym księdzem w mieście. Do dziś, dwa lata po śmierci, wielu go wspomina.

Witold Andrzejewski urodził się w czasie II wojny światowej – 5 kwietnia 1940 w Kownie. Nie dane mu było poznać swego ojca – także Witolda, który będąc rotmistrzem 25. Pułku Ułanów Wielkopolskich, zginął na wojnie, zamordowany w Charkowie. Z matką mieszkał najpierw we Wrocławiu, a potem w Łodzi, gdzie zdał maturę i rozpoczął studia teatralne (obecnie łódzka „filmówka”). Nie ukończył ich, dopiero w 1963 roku zdał je eksternistycznie w Warszawie.

Od 1960 roku przez sześć sezonów grał na deskach gorzowskiego Teatru im. Juliusza Osterwy. W tym okresie do Gorzowa przyjechali Irena i Tadeusz Byrscy, którzy zatrzymali go w gorzowskim teatrze. W sumie wystąpił w 45 sztukach. Grał m.in. rolę tytułową w „Don Alvares” (1964) oraz Gustawa-Konrada w „Dziadach” (1965). To Byrskich pierwszych poinformował o wyborze swojej dalszej drogi życiowej.

AndrzejewskiW 1966 roku wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Gościkowie-Paradyżu, a sześć lat później przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszą parafią, do której trafił jako wikary, była przy ul. Mieszka I; tam też przez prawie 30 lat, do swojej śmierci, był później proboszczem. Krótko przebywał także w katedrze i w kościele w Siedlicach.

Witold Andrzejewski założył Duszpasterstwo Akademickie przy gorzowskiej katedrze. Uwielbiany przez młodzież, miał z nią świetny kontakt, chcieli go słuchać. W nieistniejącej już Szkole Podstawowej nr 8 przy ul. Dąbrowskiego pracował jako katecheta. Był opiekunem i duszpasterzem gorzowskiej „Solidarności” (od 1995 roku jej honorowym członkiem), środowisk kresowych, ludzi pracy, policji, która ponoć sama go poprosiła o duchową opiekę. Prowadził znaną wielu gorzowianom audycję w Radiu Gorzów - „Anioł Pański” z krótkimi rozważaniami. Rozpoczął także gorzowskie pielgrzymki na Jasną Górę.

Określany był jako człowiek o niezłomnym charakterze, uczciwy, bezkompromisowy, odważny. W 2007 roku, w 750. rocznicę miasta, został honorowym obywatelem Gorzowa. Tego samego roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 30 stycznia 2015 r. po długiej chorobie.

Jerzy Zysnarski: „Encyklopedia Gorzowa”, Wydawnictwo Tekst, Bydgoszcz 2007, s. 19
Renata Ochwat: „Pół roku wadził się z Bogiem, że nie chce być księdzem”, echogorzowa.pl, 24.08.2014
Ryszard Kaczorowski
Urodził się 26 listopada 1919 w Białymstoku. Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Jelita. Od najmłodszych lat należał do harcerstwa. W czasie wojny tworzył Szare Szeregi, gdzie pełnił funkcję komendanta okręgu białostockiego. Był aresztowany, więziony i skazany na karę śmierci, która – po stu dniach pobytu w celi śmierci – została zamieniona na dziesięć lat łagrów. Wywieziony na Kołymę, odzyskał wolność i wstąpił w 1942 roku do Armii Polskiej gen. Andersa, z którą walczył m.in. pod Monte Cassino

Kaczorowski Ryszard
Po wojnie zamieszkał w Wielkiej Brytanii, gdzie – po ukończeniu Szkoły Handlu Zagranicznego – pracował przez 35 lat jako księgowy. Na emigracji działał w Związku Harcerstwa Polskiego. W 1957 roku brał udział w najważniejszym zjeździe światowym dla organizacji skautowych – Jamboree. Działał także na forum Rady Narodowej; był ministrem bez teki, ministrem do spraw krajowych, a po nagłej śmierci prezydenta Kazimierza Sabbata w 1989 roku objął urząd prezydenta. Był ostatnim prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. 22 grudnia 1990 na Zamku Królewskim przekazał insygnia władzy państwowej na ręce Lecha Wałęsy.

Do Polski nigdy nie wrócił, choć często ją odwiedzał. Pełnił funkcje honorowe w wielu polskich organizacjach, m.in. w Funduszu Pomocy Krajowej, Radzie Dziedzictwa Archiwalnego, Radzie Programowej Towarzystwa Naukowego im. Stanisława ze Skarbimierza. Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego, Akademii Medycznej w Białymstoku, Uniwersytetu Opolskiego oraz Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego.

W 1984 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2004 roku królowa Elżbieta II mianowała go honorowym kawalerem I klasy (Rycerzem Krzyża Wielkiego) brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego. Wyróżnienie otrzymał za wybitne zasługi dla Polonii brytyjskiej. Przez Jana Pawła II został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Piusa IX. Wyróżniano go wieloma medalami i odznaczeniami, m.in. Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, Krzyżem Więźnia Politycznego, Krzyżem Franciszkańskim oraz Krzyżem Armii Krajowej i Medalem Polonia Mater Nostra Est, Medalem Konfederacji Jasnogórskiej, Perłą Honorową Polskiej Gospodarki. W lutym 2010 z rąk ministra Radosława Sikorskiego otrzymał Odznakę Honorową „Bene Merito”.

Zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku. Ryszard Kaczorowski jest honorowym obywatelem wielu miast i regionów w Polsce. Jego imieniem są nazywane ulice, ronda, skwery, szkoły, drużyny harcerskie, zamieszczane są tablice pamiątkowe, stawiane są pomniki, powstają filmy dokumentujące życie tego wybitnego męża stanu i patrioty.